Program do bierzmowania „Życie Boże” – spotkania grupowe

Obecny program przygotowania do sakramentu bierzmowania i małżeństwa powstał na fundamencie programu „Życie Boże” opracowanego w Diecezji Zielonogórsko-Gorzowskiej w 1997 r. przez bpa Edwarda Dajczaka. Tytuł programu nawiązywał do myśli sługi Bożego bpa Wilhelma Pluty, który podkreślał, iż najważniejszą potrzebą duszpasterską jest rozwijanie życia Bożego w człowieku przez indywidualny oraz osobisty kontakt duszpasterza z wiernymi. To wymaga dojrzałości duchowej głoszącego orędzie zbawcze duszpasterza oraz umiejętności tworzenia małych grup, stanowiących właściwe środowisko budzenia i rozwoju wiary[1].
Dlatego pierwsze wydane materiały w 1998 r, składały się z dwóch części: spotkania dla grup parafialnych i

celebracje liturgiczne oraz spotkania grup domowych[2].

Z upływem czasu modyfikowano te materiały i uzupełniano, czego efektem było wydanie ponowne przez Wydział Nauki Katolickiej w 2006 r. nowych pomocy w przygotowaniu do sakramentu bierzmowania i małżeństwa w wersji studyjnej. Całość przygotowania została podzielona na pięć etapów, których przebieg i treść opublikowana została w sześciu osobnych zeszytach: Decyzja w sprawie wiary, Doświadczenie spotkania z Jezusem, Nowe życie w duchu świętym, Powołanie do wspólnoty życia wiary ( 2 zeszyty)  oraz Apostolstwo aż po krańce świata.

W 2016 r. projekt programu „Życie Boże” przygotowania do sakramentu bierzmowania i małżeństwa, po naniesionych sugestiach oraz uwagach duszpasterzy i animatorów, został poprawiony i zaktualizowany oraz wydany w obecnej formie. Zachowano poszczególne etapy formacji oraz tytuły spotkań grup parafialnych i domowych. Zmieniono kolejność etapu przygotowania do małżeństwa przesuwając go na koniec formacji. Zmodyfikowano poszczególne katechezy dla grup parafialnych i domowych. Dołączono trzy nowe katechezy dla rodziców. Zmienił się czas realizacji programu, który rozpoczyna się we wrześniu klasy
siódmej szkoły podstawowej a kończy w klasie ósmej. Pozostawiono przygotowane dla kandydatów indeksy, mające charakter dzienniczka połączonego z katechizmem („Niezbędnik Kandydata do bierzmowania”).

Diecezjalny projekt katechezy sakramentalnej był tworzony w duchu nowej ewangelizacji: „nowej w swym zapale, w swych metodach, w swym wyrazie”[3] a także w nawiązaniu do duchowego dziedzictwa, jakie pozostawił biskup Wilhelm Pluta. O potrzebie nowej ewangelizacji nauczał Jan Paweł II: „realizacja naczelnego zadania duszpasterskiego, jakim jest ewangelizacja, obejmująca cały Lud Boży i domagająca się nowej gorliwości, nowych metod i nowego sposobu głoszenia i dawania świadectwa Ewangelii, dziś zwłaszcza potrzebuje kapłanów, którzy bezwzględnie i w pełni przeżywają tajemnicę Chrystusa i potrafią wypracować nowy styl życia duszpasterskiego w głębokiej jedności z papieżem, biskupami i z innymi kapłanami oraz owocnej współpracy z wiernymi świeckimi, szanując i rozwijając różne role, charyzmaty i posługi we wspólnocie kościelnej” (PDV 18). Istnieje w niej różnorodność posługiwania, ale jedność posłannictwa. Osoby świeckie mają obowiązek i prawo do apostolstwa na mocy samego zjednoczenia z Chrystusem, a tego rodzaju apostolstwo nie polega przecież na samym tylko świadectwie życia lecz domaga się również głoszenia Chrystusa słowem[4].

Proponowany program ma prowadzić do osobistego doświadczenia Boga, przeżycia wspólnoty Kościoła oraz odważnego apostolstwa na rzecz Ewangelii[5] – dlatego proponowane spotkania powinny mieć charakter ewangelizacyjny, wspólnototwórczy, spontaniczny i bezpośredni. Miejscem ich realizowania jest parafia. Parafia jako wspólnota nadprzyrodzona odwzorowuje doświadczenia pierwszej wspólnoty apostolskiej. Duszpasterstwo jest budowaniem Kościoła przez głoszenie Słowa Bożego, sakramenty, modlitwę i miłość braterską. Biskup Wilhelm Pluta pisał, że „we wspólnocie Dzieci Bożych, rozmodlonych, zgromadzonych wokół ołtarza, wierzących Bogu, żyjących w nadziei na niekończące się życie, a otwartych bratersko na bliźnich, musi ukazać się Jezus Chrystus”[6].

W tak realizowanej wspólnocie parafialnej ujawnia się „świadoma i dobrowolna przynależność do Kościoła, wola kształtowania życia osobistego parafian w celu realizowania Ewangelii, poczucie odpowiedzialności za parafię”[7]. Potrzeba tak ukształtowanego życia parafialnego wynika z soborowej promocji osób świeckich i dostrzegania ich udziału w potrójnej misji Chrystusa: „jako uczestnicy funkcji Chrystusa – Kapłana, Proroka i Króla, mają świeccy swój czynny udział w życiu i działalności Kościoła. We wspólnotach kościelnych działalność ich jest do tego stopnia konieczna, że bez niej apostolstwo samych pasterzy nie może zwykle być skuteczne” (DA 10). Czynny udział świeckich w życiu sakramentalnym owocuje pracą apostolsko-katechetyczną w rodzinie, parafii, środowisku nauki i pracy[8].

Budowanie wspólnoty parafialnej i rozwój całego duszpasterstwa dzieci, młodzieży i dorosłych zakłada tworzenie w parafii zespołów, grup i wspólnot, tym bardziej koniecznych, że aktualne przemiany socjalne i urbanizacja niszczą podstawowe więzi rodzinne, przyjacielskie i społeczne. Stąd nagląca potrzeba tworzenia w parafiach infrastruktur, czyli mniejszych zespołów, dzięki którym wierni nawiązując bardziej osobiste relacje utworzą dynamiczną wspólnotę parafialną. Oparta na powyższych zasadach pastoralnych katechetyczna propozycja programu przygotowania młodzieży do sakramentu bierzmowania, zakłada zaangażowanie duszpasterzy, osób konsekrowanych, uczestników ruchów odnowy Kościoła, katechetów, animatorów świeckich oraz ścisłą współpracę z rodziną.

Aktualna wersja programu przygotowania do sakramentu bierzmowania i małżeństwa „Życie Boże” – wydana w 2017 r. przez Wydawnictwo św. Wojciecha – obejmuje pięć etapów:

1. Decyzja w sprawie wiary;
2. Doświadczenie spotkania z Jezusem;
3. Nowe życie w Duchu Świętym;
4. Apostolstwo aż po krańce świata.
5. Powołanie do wspólnoty życia i wiary – wydane w osobnej publikacji (od 2018 r.)

Pierwszy etap „Decyzja w sprawie wiary” ma za cel zmotywować uczestników do  odważnego i pełnego zaangażowania wejścia na drogę formacji. Obejmuje promocję katechezy sakramentalnej w parafii, zapisy w kancelarii parafialnej, dwa spotkania formacyjne w grupie parafialnej: „Dlaczego warto wierzyć?”, „Dlaczego warto przyjąć sakrament bierzmowania?”, wspólnotową celebrację, spotkania organizacyjne: dla animatorów i w grupach domowych oraz konferencję dla rodziców „Nasze dziecko przygotowuje się do bierzmowania”. Parafialnej promocji katechezy przygotowującej do sakramentu bierzmowania dokonuje się podczas niedzielnego przepowiadania, ogłoszeń parafialnych, strony internetowej parafii czy też osobnych spotkań i konferencji.

Drugi etap „Doświadczenie spotkania z Jezusem” wskazuje na Jezusa Chrystusa, który zna pragnienia i niepokoje młodych i udziela odpowiedzi na ich życiowe pytania. Dobra nowina o zbawieniu oferowana młodemu człowiekowi przynagla go do zmiany sposobu myślenia i życia (nawrócenie) oraz do zastania uczniem Chrystusa. Obejmuje cztery spotkania w grupach parafialnych i cztery spotkania w grupach domowych oraz celebrację liturgiczną „Nabożeństwo pokutne”.

W trzecim etapie „Nowe życie w Duchu Świętym” kandydaci zapoznają się z propozycjami doświadczania wiary we wspólnocie Kościoła. Dowiadują się, że szczególną rolę w przeżywaniu wiary pełni modlitwa i sakramenty. Ten etap obejmuje cztery spotkania w grupach parafialnych i cztery spotkania w grupach domowych, celebrację liturgiczną „Obrzęd przyjęcia znaku krzyża” oraz konferencję dla rodziców „Troska o życie boże w sobie”.

Katechezy czwartego etapu „Apostolstwo aż po krańce świata” zachęcają młodzież do czynnego zaangażowania się w dzieło ewangelizacji Kościoła. Młodzi rozpoznają swoje powołanie i misje jaką maja do spełnienia w Kościele i świecie. Redagują osobiste zobowiązania wynikające z bierzmowania. Etap obejmuje cztery spotkania w grupach parafialnych i cztery spotkania w grupach domowych, celebrację liturgiczną „Celebracja przed przyjęciem sakramentu bierzmowania” oraz konferencję dla rodziców „Trudne zadanie wychowanie dziecka”.

Etap piąty „Powołanie do wspólnoty życia i wiary” stanowi przygotowanie bliższe do sakramentu małżeństwa. Jego pojawienie się zostało uwarunkowane decyzją Konferencji Episkopatu Polski w sprawie katechezy parafialnej na poziomie ponadgimnazjalnym. Przeprowadzone przed laty konsultacje i debata duszpasterska na temat wieku i sposobu przygotowania młodych do bierzmowania w naszej diecezji, zaowocowały podwyższeniem kryterium wieku oraz wydłużeniem okresu formacji. W aktualnej wersji programu katechezy parafialnej dla diecezji zielonogórsko-gorzowskiej przyjęto więc rozwiązanie następujące: przygotowanie bliższe i bezpośrednie do sakramentu bierzmowania i oraz przygotowanie bliższe do sakramentu małżeństwa odbywać się będą w jednym cyklu. Obejmie on czas nauki w gimnazjum i w szkole ponadgimnazjalnej. W związku z tym dodano do programu jednostkę dydaktyczną obejmującą swą tematyką miedzy innymi: rozwój ku pełni człowieczeństwa; kobiecość i męskość; miłość rozumianą jako Boży dar w rękach ludzi; uczucia i seksualność; spotkanie, poznanie i ofiarowanie siebie w miłości; czułość i delikatność oraz prawdę i szczerość, wierność złożonej obietnicy oraz ciało podległe duchowi. Ten etap obejmuje: cztery spotkania w grupach parafialnych i cztery spotkania w grupach domowych (prowadzone przez odpowiednio przygotowaną animatorską parę małżeńską), celebrację liturgiczną „Modlitwa o większą miłość” oraz konferencję dla rodziców „(Wy)bierzmowani –  czy to już koniec?

Wymagania jakie stawia się kandydatom do bierzmowani są następujące: uczestnictwo w spotkaniach formacyjnych, udział w niedzielnej i świątecznej Mszy św. oraz okresowe przystępowanie do sakramentu pokuty i pojednania. Zachęca się również do udziału nabożeństwach okresowych, uczuwaniach czy pielgrzymkach.

Zwraca się uwagę na wartość spotkań formacyjnych dla rodziców, dla których zostały przygotowane osobne konferencje. Propozycją dla rodziców jest także codzienna modlitwa do Ducha Świętego w intencji dziecka przez cały okres trwania katechezy sakramentalnej.

[1] Zob. W. Pluta, W trosce o życie wewnętrzne, Poznań 1980, s.29.

[2] E. Dajczak, R. Sarek, Życie Boże, Spotkania parafialne i celebracje liturgiczne związane z przygotowaniem do sakramentu bierzmowania, Zielona Góra 1998.

[3] Jan Paweł II, Przemówienie do Konferencji Episkopatu Ameryki Łacińskiej (CELAM), Port-au-Prince – Haiti dnia 9 marca 1983 roku, L’Osservatore Romano (ed. polska), (1983) 4, s. 28.

[4] DA 2.3; 6.

[5] M. Majewski, Katecheza wierna Bogu i człowiekowi, Kraków 1986, s. 156-157.

[6] W. Pluta, Vademecum współpracy Ludu Bożego i duszpasterza, Gorzów Wlkp. 1973, s. 6. 6

[7] Tamże

[8] Zob. W. Pluta, Sakrament bierzmowania, Gorzów Wlkp. 1979, s. 81.